Indian Musical Instruments Information in Marathi – नमस्कार मित्रांनो आजच्या या लेखात आपण भारतीय वाद्यांची संपूर्ण माहिती पाहणार आहोत. जर तुम्हाला संगीत वाद्य आणि गाणे ऐकायला आवडत असेल तर तुम्हाला ही पोस्ट खूप कामात येणार आहे. कारण आजच्या या लेखात आपण टोटल 12 वाद्यांची नावे तसेच त्यांची संपूर्ण माहिती या लेखात कव्हर करणार आहोत. तर चला मित्रांनो आता आपण आपल्या लेखाला सुरुवात करू.
भारतीय वाद्यांची संपूर्ण माहिती Indian Musical Instruments Information in Marathi
अनुक्रमणिका
भारतीय वाद्य व वादनाची माहिती
| मराठी नाव | इंग्रजी नाव |
|---|---|
| सनई: | Clarinet |
| तबला: | Tabla |
| पियानो: | Piano |
| ढोलक: | The drummer |
| मश्कबीन: | Musketeers |
| सितार: | Sitar |
| बासुरी: | Flute |
| गिटार: | Guitar |
| व्हायोलिन: | Violin |
| सॅक्सोफोन: | Saxophone |
| तंतुवाद्य: | String instrument |
| वीणा: | The harp |
मित्रांनो आपल्याला हे तर माहितीच आहे की माणसाच्या तब्येतीने वाद्य वादनाला जन्म दिलेला आहे. त्यामुळेच तर आजच्या या जगात संगीत फक्त वाद्यांद्वारे ऐकले जातात. केव्हा वाद्यांमुळे संगीत त्याच्या जगाला एक नवीन उंची गाठून दिलेली आहे. आपण संगीत निर्माण करण्यासाठी वाद्यांचा वापर करत असतो आणि संगीतकाराने या वाद्यांद्वारे एक नवीन सूर ते निर्माण करत असतात.
संगीतकार्याने आपल्याला या वाद्यांच्या मदतीने सुंदर संगीत आपल्याला दिलेले आहे. आजच्या या युगात वाद्य वाचण्यात सुद्धा शिक्षण मिळत आहे आणि यात विद्यार्थी पदवी घेत आहेत.
संगीत हे वाद्यांपासून बनलेल्या असतात आणि हे वाद्य प्राचीन काळापासून माणसाकडे आहे जेव्हापासून माणसाने आपल्या जीवनात मारून घेण्याचा अनुभव घेतला आहे तेव्हापासून आपली भारतीय संस्कृतीने हे वाद्य बनवलेले आहेत. या सर्व वाद्यांनी माणसाला जीवनात एक नवीन संगीत दिलेला आहे. या संगीतामुळे मनुष्य हा आनंदाचा अनुभव घेत असतो.
गेल्या अनेक वर्षात सादर केलेल्या सर्व संगीतकाराने लोकांसमोर स्वतःला अभिव्यक्त करण्यासाठी केव्हा वाद्य वापरलेली आहेत. त्यांचा अप्रतिम आवाज आणि वा त्यांचा मधुर स्वर ऐकून आपल्याला आनंद होत असतो. वाद्यांनी केव्हा मानवाला सांगितले नाही तर असंख्य संगीतकारांना जन्म सुद्धा दिलेला आहे. तसेच आज-काल नृत्य हे खूप प्रसिद्ध आहे आणि या नृत्याला वाद्याची गरज असते या वाद्यामुळे आपल्याला सुर मिळत असतो आणि या सुरामुळे आपल्याला गोड रस मिळतो.
जेव्हा एखादी व्यक्ती वाद्याच्या तालावर नसते तेव्हा त्याची पाय नाचू लागतात. जग बदलत चालले आहे त्याचप्रमाणे वाद्यही लुप्त होत चालले आहेत. आज उत्कृष्ट संगीतकार हे संगीत गाण्यासाठी इलेक्ट्रॉनिक उपकरणांचा वापर करत आहे. पण मित्रांनो पहिल्याच्या काळात तबला, गिटार, बासुरी आणि हार्मोनियम यावर संगीत सादर करण्यात येत होते.
सर्व संगीतकार संगीताची देवी सरस्वती म्हणून वाद्याची पूजा करत असतात. कारण प्राचीन काळापासून आजपर्यंत अनेक मजूर वाद्य निर्माण झालेली आहेत आणि संगीत ऐकल्याने आपल्या जीवनात एक वेगळाच आनंद निर्माण होत असतो. जेव्हा आपण सुंदर संगीत ऐकतो तेव्हा आपले मन शांत होते आणि आपल्याला एक अद्भुत जीवन जगण्याची भावना निर्माण होते.
भारतीय वाद्यांची नावे आणि माहिती (Indian Musical Instruments in Marathi)
1) सनई (Clarinet in Marathi)
शहनाई हे एक भारतीय प्रसिद्ध वाद्य आहे. मित्रांनो तुम्ही हे वाद्य लग्नाच्या वेळी नक्कीच पाहिले असेल. लग्नाच्या शुभ मुहूर्तावर या वाद्याचा वापर केला जातो. शहनाईच्या आत एक पाईप असतो जो टोकाला पातळ असतो आणि दुसऱ्या टोकाला रुंद होत जातो. या वाद्याचा सूर हा मनमोहक असतो.
2) तबला (Tabla in Marathi)
तबला हे एक प्रसिद्ध वाद्य आहे जे भारतात खूप प्रसिद्ध आहे. तबला हे दोन हाताने वाजवले जाते. उजवा हात आणि डाव्या हाताने तबला वाजवला जातो. प्रसिद्ध भारतीय कवी आणि संगीतकार अमिर खुसरो यांनी तेरावा शतका तबला निर्माण केला होता.
मित्रांनो तुम्हाला माहित आहे का तबला बनवण्यासाठी शिक्षण लाकडाचा वापर केला जातो. हाताच्या तळव्याचा आणि बोटांचा वापर करून या तबला वाजवले जाते. तसेच प्रसिद्ध तबला संगीतकारांमध्ये उस्ताद अल्ला रखा खान, अहमद जान थिरकवा, उस्ताद झाकीर हुसेन आणि किशन महाराज यांचा सुद्धा समावेश होतो.
3) पियानो (Piano in Marathi)
पियानो हे देखील एक लोकप्रिय वाद्य मानले जाते. पियानो हे दहाव्या शतकात निर्माण केले गेले होते. पियानो चे दुसरे नाव महावद्य हे आहे. पियानो चे स्वर हे निश्चित आहेत आणि प्रत्येक सर हा मूलभूत आणि सन्नादी स्वरांचा मिश्रण बनलेला असतो.
4) ढोलक (Dholak in Marathi)
मित्रांनो ढोलक हे नाव तुम्ही आधी ऐकलेच असेल. हे वाद्य प्रत्येक भारतीय घरात आढळून यायचे. आपल्या भारतीय संस्कृतीमध्ये जर कोणताही शुभ प्रसंग आला की ढोलक हा वाजवला जायचा आणि काही गावांमध्ये अजूनही तो वाजवला जातो. भारतात असे मानले जाते की कुटुंबात मुलाच्या जन्माची आठवण म्हणून ओळखला जातो. लग्नासारख्या प्रसंगी लोक ढोलक हे वाजवत असतात. ढोलक हात दोन हाताने वाजवला जातो.
5) मश्कबीन (Mashkabeen in Marathi)
मश्कबीन या वाद्याचे नाव बरेचसे लोकांनी ऐकले नसेल. पण मित्रांनो या वाद्याच्या मदतीने एक सुंदर स्वर हा निर्माण होत असतो. हे वाद्य तुम्ही प्रजासत्ताक दिनाच्या सोहळ्यात वाजवताना पाहिले असेल.
6) सितार (Sitar in Marathi)
एक चांगले वाद्य मानले जाते कारण सितारे हे भारतीय राष्ट्रीय वाद्य म्हणून ओळखले जाते. तसेच मित्रांनो मनाच्या भावना व्यक्त करण्यासाठी सुद्धा या वाद्याचा वापर केला जातो. हिंदू आणि मुस्लिम वाद्याच्या मिश्रणाचा वापर करून सितारची निर्मिती करण्यात आली होती.
या वाद्याचा वापर प्राचीन काळात राजा महाराजांच्या समारंभात वापरले जात होते. जर तुम्ही या वाद्याचा वजनाचा जर विचार केला तर सुमारे हे चार किलो पर्यंत असू शकते आणि त्यामुळे या वाद्याला वाजवण्यासाठी खूप ताकद लागते तसेच तो वाजवण्यासाठी माणसाला त्याची ताकद टिकून ठेवण्यासाठी पौष्टिक आहार घेणे सुद्धा आवश्यक असते.
7) बासुरी (Flute in Marathi)
मित्रांनो जर आपण बासुरी हा शब्द ऐकला तर सर्वात पहिले आपल्या डोक्यात भगवान श्रीकृष्ण येतात. याचे कारण म्हणजे श्रीकृष्ण यांचे बासुरी द्वारे मधुर संगीत आहे. आपल्या देशात बासुरी हे लोकप्रिय वाद्य आहे. ही बासुरी बनवण्यासाठी बांबूंचा वापर केला जातो. या बासुरी मध्ये एकूण सात छिद्रे असतात. श्रीकृष्ण यांना बासरी वाजवायला खूप आवडायचे.
8) गिटार (Guitar in Marathi)
मित्रांनो अलीकडच्या काळात गिटार वाजवणे हे खूप लोकप्रिय झालेले आहे. पण मित्रांनो तुम्हाला माहित आहे का सितारने गिटारला जन्म दिलेला आहे. गिटार बनवण्यासाठी हलक्या लाकडाचा वापर केला जातो. यामध्ये एकूण सहा तारा असतात आणि त्या बोटाने तार खेसला की एक स्वर निर्माण होत असतो.
9) व्हायोलीन (Violin in Marathi)
हे वाद्य तुम्ही बाहेर देशात जास्त पाहिलेले असेल. या वाद्याचे दुसरे नाव बेला आहे. हे वाद्य जपानमध्ये जास्त प्रमाणात वापरले जाते.
10) Saxophone (Saxophone in Marathi)
Saxophone हे वाद्य सुद्धा खूप लोकप्रिय मानले जाते. हे वाद्य तांब्यावर आधारित वाद्य आहे. ते तोंडाच्या माध्यमातून वाजवले जाते. हे वाद्य वाजवताना अनेक टोन मध्ये चढउतार हा निर्माण होत असतो. हे वाद्य बेल्जियने 840 मध्ये निर्माण केले होते. शास्त्रीय संगीतात हे वाद्य वापरले जाते.
11) तंतुवाद्य (String instrument in Marathi)
तंतुवाद्य हे नाव शास्त्रीय संगीता जास्त ऐकायला मिळते. युवा ते संगीता सोबत वाजवले जाते. या वाद्याला संस्कृत मध्ये सारंगी असे म्हटले जाते. ते प्रथम अठराव्या शतकात तयार केले गेले होते. तंतुवा त्याचा स्वर हा शांततेचा स्वर मानला जातो. जर तुम्हाला या वाद्यांमध्ये मास्टर करायचे असेल तर हे अत्यंत कठीण आहे.
12) विणा (The harp in Marathi)
विना हे शास्त्रीय वाद्य आहे. जसे की आपण सर्वांना माहित आहे की हे वाद्य अत्यंत जुने वाद्य मानले जाते. वैद्य साहित्यात विन्याचा उल्लेख अनेक ठिकाणी आढळतो. जर तुम्ही आपला इतिहास वाचला तर सरस्वती आणि नारद मुनी ही नेहमी विना वाद्य वाजवत असतात असे तुम्हाला दिसून येईल. अमीर खुसरो यांनी विना आणि बँजो एकत्र करून सिद्धार्थ निर्मिती केली आहे असे मानले जाते. या वाद्यावर चार तार असतात.
वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQs)
Q1. भारतातील सर्वात जुने वाद्य कोणते आहे?
भारतातील सर्वात जुने वाद्य हे वीणा आहे. वीणाचा संबंध हा बुद्धीची देवी सरस्वतीचे प्रतीक म्हणून पाहिले जाते.
Q2. सर्वात लोकप्रिय भारतीय वाद्य कोणते?
भारतातील सर्वात सुप्रसिद्ध वाद्य तबला आहे. केव्हा देशाच्या कातडीच्या डोक्यांसह लाकडापासून बनवले जाते.
Q3. भारतीय वाद्य कोणते आहेत?
सितार, सरोद, तंबुरा, सहनाई, सारंगी आणि तबला हे भारतीय वाद्य आहे जी वारंवार वापरली जाणारी वाद्य सुद्धा आहेत.
लक्ष द्या:
तर मित्रांनो वरील लेखात आपण Indian musical instruments information in Marathi पाहिले. या लेखात आम्ही भारतीय वाद्यांबद्दल सर्व काही माहिती देण्याचा प्रयत्न केला आहे. जर तुमच्या कडे Indian musical instruments in Marathi बद्दल आजून काही माहिती असेल तर आम्हाला नक्की संपर्क करा. हा लेख तुम्हाला कसा वाटला ते नक्की कंमेंट बॉक्स मध्ये सांगा.